İsviçre merkezli, dünya genelinde hava kalitesiyle ilgili çalışmalar yapan IQAir şirketi, Dünya Hava Kalitesi 2023 raporunu yayımlandı. IQAir, sadece 7 ülkenin Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından belirlenen PM2.5 standardında olduğunu belirtti.
IQAir’in 2017’den bu yana yayımladığı raporda, incelenen 134 ülkeden sadece 7’sinin DSÖ tarafından belirlenen uluslararası hava kalitesi standartlarını karşıladığı belirtildi. Bu ülkeler, Avustralya, Estonya, Finlandiya, Grenada, İzlanda, Mauritius ve Yeni Zelanda oldu. Hava kirliliğinin en yoğun olduğu ülke ise Bangladeş oldu. Raporda, Bangladeş’te PM2.5 seviyesinden 15 kat fazla hava kirliliği olduğu, Pakistan’da bu seviyenin 14 kat, Hindistan’da 10 kat, Tacikistan ve Burkina Faso’da ise 9 kat olduğuna dikkat çekildi. Bu ülkelerin, en kirli havaya sahip ilk 5 ülke olduğu vurgulandı.
Raporda, “Orta ve Güney Asya bölgesi, dünyanın en kirli ilk on şehrine ev sahipliği yapmaktadır. Hindistan’ın Begusarai kenti 2023 yılının en kirli metropolitan bölgesi oldu. Hindistan dünyanın en kirli dört şehrine ev sahipliği yapıyor. ABD’nin en kirli büyük şehri Columbus, Ohio oldu. Nevada eyaletindeki Las Vegas kenti, ABD’deki en temiz büyük şehir oldu. Bu raporun tarihinde ilk kez Kanada, Kuzey Amerika’nın en kirli ülkesi oldu ve bölgenin en kirli 13 şehri bu ülkenin sınırları içinde yer aldı” denildi.
“TEMİZ HAVA, EVRENSEL BİR İNSAN HAKKIDIR”
Şirketin CEO’su Frank Hammes, rapora ilişkin açıklamasında, “Temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre evrensel bir insan hakkıdır. Dünyanın pek çok yerinde hava kalitesi verilerinin eksikliği, kararlı adımların atılmasını geciktirmekte ve insanların gereksiz yere acı çekmesine neden olmaktadır. Hava kalitesi verileri hayat kurtarır. Hava kalitesinin raporlandığı yerlerde harekete geçilir ve hava kalitesi iyileşir” dedi.
MARMARA VE EGE’DE HAVA KALİTESİ DÜŞÜK
IQAir’e ait resmi internet sitesinde paylaşılan haritada, Türkiye genelinde hava kirliliğinin PM2.5 seviyesinden 3 ila 5 kat fazla olduğu gözlemlendi. Nüfusun daha yoğun olduğu Marmara Bölgesi ve Ege Bölgesi’nde hava kalitesinin daha düşük olduğu görüldü.
PM2.5 NEDİR?
Dünya Sağlık Örgütü’nün 194 üye devleti tarafından yönetildiği forum olan Dünya Sağlık Asamblesi’nde 2015 yılında hava kirliliğinin iskemik kalp hastalığı, felç, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, astım ve kanser gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar için bir risk faktörü olduğu ve bu hastalıkların yol açtığı ekonomik zararı onaylayarak hava kalitesi ve sağlık konusunda dönüm noktası niteliğinde bir karar kabul etti. Bu karar kapsamında, DSÖ, hava kirliliği standardını ‘PM2.5’ olarak belirledi. Metreküp başına mikrogram (ug/m³) cinsinden ölçülen PM2.5, insan sağlığı ve çevre üzerindeki önemli etkileri nedeniyle dünya çapında çevre kuruluşları tarafından izlenen ve düzenlenen altı yaygın kirleticiden biridir.
